Is de voedingswaarde van onze voeding gedaald?

Is de voedingswaarde van onze voeding gedaald?

Thomas, D. deed onderzoek naar de voedingswaarde van voeding over een periode van 51 jaar en vond een significante daling. Maar niet iedereen is het met 'm eens.
Image
David Kruiniger
Moleculair Biochemist
4 november 2019
Image

Wie en waar we ook zijn, we willen allemaal gezond zijn zodat we kunnen genieten van het leven. Zoals het gezegde 'je bent wat je eet' laat zien, is voeding een belangrijk aspect van onze gezondheid. Hoewel we kunnen kiezen wát we eten, hebben we weinig invloed op de manier waarop ons voedsel wordt verbouwd. De afgelopen eeuw zijn oogst- en verbouwtechnieken flink verandert en de vraag rijst: wat voor invloed heeft dit op de voedingswaarde van ons voedsel?

Wanneer we de voedingswaarde van eten beschrijven wordt dat uitgedrukt in macro- en micronutriënten. Eiwitten, koolhydraten, vetten, water en vezels worden macronutriënten genoemd waarvan alleen de eerste drie energie leveren. Onder micronutriënten wordt verstaan: vitaminen en mineralen. Macro's worden vaak uitgedrukt in grammen terwijl micronutriënten in milligrammen (mg) of soms microgrammen (μg) worden uitgedrukt.

Macro's zijn simpel gezegd de bouwstoffen voor het lichaam terwijl micronutriënten de schroeven en moeren zijn voor de machinerie van ons lichaam. Vergeleken met macro's zijn micronutriënten dus in veel mindere mate aanwezig in onze voeding en lichaam, maar beide zijn essentieel.

Micronutriënten zijn vooral belangrijk voor enzymen. Ruim voldoende micronutriënten geeft het lichaam de ruimte en speling om goed te kunnen functioneren, ook in periodes van stress. Een tekort kan leiden tot ernstige symptomen: scheurbuik (vitamine C), angststoornis (chroom), migraine en slaapproblemen (magnesium), en verslechterde DNA synthese (vitamine B12).

Er bestaan verschillende databases waar je de voedingswaarde kunt opzoeken van verschillende soorten voedsel. Persoonlijk ben ik fan van MyFoodData (https://tools.myfooddata.com/nutrition-facts.php). Het is goed om te beseffen dat dit geen absolute waarden zijn. De hoeveelheid micronutriënten kan namelijk per stuk verschillen van dezelfde oogst. Maar ook over lange periodes is bekend dat er fluctuaties zijn in de hoeveelheid. Zo lijkt er een trend gaande te zijn dat onze voeding de afgelopen eeuw in termen van voedingswaarde flink achteruit is gegaan.

Er zijn verschillende studies gedaan, maar degene die er voor mij het meest uitspringt is die van Thomas (2003): A study on the mineral depletion of the foods available to us as a nation over the period 1940 to 1991.

Hoeveelheid mineralen in voeding in 1991 t.o.v. 1940
Figuur 1
– Grafiek die de percentuele afname laat zien over een periode van 51 jaar (1940 – 1991) van verschillende mineralen (Na, Mg, Ca en Fe) in drie categorieën voeding: groenten, fruit en vlees.

Thomas heeft over een periode van 51 jaar onderzoek gedaan naar 27 verschillende soorten groenten, 17 soorten fruit en 10 soorten vlees. De resultaten zijn te vinden in figuur 1 (zie hierboven). Te zien is dat er in elke categorie flinke dalingen te vinden zijn in natrium, magnesium, calcium en ijzer (er zijn meer mineralen onderzocht in het onderzoek, maar ik heb hier voor een selectie gekozen).

Naast deze studie zijn er nog veel andere studies die aangeven dat er een daling is in de voedingswaarde van onze voeding. Toch is niet iedereen het erover eens dat er daadwerkelijk een daling is. Marles (2017) analyseert in zijn rapport verschillende van deze studies en concludeert dat er geen daling is. Dit omdat de trend alleen zichtbaar is wanneer het gemiddelde wordt genomen, individuele soorten laten zowel toenames als dalingen in voedingswaarde zien. Daarnaast, zegt Marles, dat de dalingen binnen de natuurlijke fluctuaties vallen van voeding. Het ene fruitsoort kan wel 1500% meer van een mineraal bevatten ten opzichte van een andere fruitsoort. Dus dalingen van ongeveer 35% vallen daar zeker binnen en dus is er geen sprake van een daling maar van een fluctuatie, aldus Marles.

Er zijn dus verschillende studies die andere waarnemingen hebben en studies over deze studies die weer andere conclusies trekken, en dan zijn er nog tallozen journalisten en enthousiaste personen die er ook over schrijven en er vaak een eigen draai aan geven. Dus wat kan je geloven en wat moet je doen met deze informatie?

Veel artikelen eindigen met de conclusie 'we weten het niet en er moet meer onderzoek naar gedaan worden'. In de tussentijd is er meer onderzoek gedaan en nog steeds wijzen de antwoorden verschillende kanten op. Daarom is het goed om te beseffen: wat weten we wel?

  1. Voedingswaarden van voedsel is niet statisch maar dynamisch; het verandert per stuk voedsel zelfs van dezelfde oogst, maar kan over langere periodes (meerdere oogsten) veranderen.
  2. Oogst- en landbouwtechnieken zijn veranderd en hebben een effect op ons voedsel. Hieronder mogelijke verklaringen voor de daling in onze voeding:
    1. Gebruik van NPK (kunstmest met voornamelijk Natrium, Fosfor en Kalium) zou de grond kunnen verarmen.
    2. Kortere tijd om te rijpen zou voor minder vitaminen en mineralen kunnen zorgen.
    3. Selectie op grootte zou de concentratie micronutriënten kunnen verdunnen.
  3. Veel onderzoeken laten zien dat er een daling is van voedingswaarden, sommige laten zien dat er niks verandert is.
  4. Op categoriaal niveau heb ik geen studies gevonden die een toename in voedingswaarde aantonen, behalve van fosfor.

Het is belangrijk te beseffen dat er inderdaad geen harde conclusie getrokken kan worden, maar dat jij als individu wel kunt besluiten iets te doen met deze informatie. Na het lezen van verschillende studies heb ik mijn eigen conclusie getrokken. Voor mij waren deze studies belangrijke redenen om supplementatie serieus te nemen en mijn dieet te verbeteren.

Ondanks dat er geen duidelijk antwoord is, geven deze studies je wel een heleboel informatie. Probeer dus zelf een conclusie uit deze informatie te halen en er vervolgens naar te leven.


Bronnen

Thomas, D. (2003). A study on the mineral depletion of the foods available to us as a nation over the period 1940 to 1991. Nutrition and Health, 17(2), 85-115. https://doi.org/10.1177%2F026010600301700201

Marles, R. J. (2017). Mineral nutrient composition of vegetables, fruits and grains: The context of reports of apparent historical declines. Journal of Food Composition and Analysis, 56, 93-103. https://doi.org/10.1016/j.jfca.2016.11.012

Altijd voldoende micro­nutriënten met MultiRX.

27 verschillende micronutriënten en 47 spoorelementen.
Ontdek meer
Image

Geef een reactie

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *

Deze site wordt beschermd door reCAPTCHA en Google Privacy Policy en Servicevoorwaarden toepassen.